"Grünberger Wochenblatt” - czasopismo miasta i regionu. Rys historyczny
Słowa kluczowe:
„Grünberger Wochenblatt", Grünberg in Schlesien, Historia prasy polskiej, regionalizm, Śląsk, tygodnik, Zielona GóraAbstrakt
„Grünberger Wochenblatt”, najstarsze czasopismo ukazujące się w przedwojennej Zielonej Górze, swoje początki datuje na 2 lipca 1825 roku. Pierwotnie będące tygodnikiem, bardzo szybko zaskarbiło sobie sympatię mieszkańców nie tylko miasta, ale także regionu, którzy odnaleźć mogli na łamach rozrywkę, opowieści, opisy podróży, teksty etnologiczne, wiersze, różnego rodzaju zagadki oraz wiadomości. W XIX wieku gazeta miała opinię najbardziej liberalnej, demokratycznej i lewicowej gazety w całych Niemczech, zaś sam wydawca Levysohn uchodził za najtwardszego demokratę oraz polonofila, który wstawił się za 254 Polakami oskarżonymi w 1847 roku o spisek i próbę wywołania powstania. Kiedy gazeta obchodziła swoją setną rocznicę powstania, jubileuszowe wydanie było ewenementem na skalę całego kraju, gdyż ilością stron oraz swoim nakładem przewyższała zdecydowanie bardziej opiniotwórcze i rozpoznawalne niemieckie tytuły prasowe. Czasopismo z małego miasta "na wschodzie Niemiec" stało się najbardziej poczytnym tytułem prasowym regionu, wspierającym w trudnych momentach historii, przekazującym najważniejsze informacje nie tylko
z miasta, najbliższych okolic, ale także świata, będąc niejako oknem na świat.
Bibliografia
Materiały źródłowe ze zbiorów
- autora
- Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze
- Archiwum Państwowego w Zielonej Górze
- Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze - Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej w Zielonej Górze.
Opracowania i artykuły
Adressbuch 1914/1915 von Grunberg i. Schl., Grunberg 1915.
Adressbuch 1924/1925 von Grunberg i. Schl., Grunberg 1925.
Adressbuch 1937/38 des Kreises Grunberg, Schles. mit den Stadten Rothenburg, Oder und
Deutsch — Wartenberg (Bezirk Liegnitz), Grunberg 1937.
Adressbuch 1937/1938 von Grunberg i. Schl., Grunberg 1938.
Adressbuch fur die Kreise Grunberg, Schlesien und Freystadt, Niederschlesien 1933, Grun-berg 1933.
Benyskiewicz J., Szczegóła H., Zielona Góra, zarys dziejów, Poznań 1991.
Biszczanik G., Arthur Levysohn — najbardziej znany dziennikarz ówczesnej Europy, https://www.wzielonej.pl/informacje/zielona-gora/arthur-levysohn-nieznana-zielona-gora-2/.
Bujkiewicz Z., Krajobraz materialny i społeczny Zielonej Góry od końca XVIII do połowy XX wieku, Zielona Góra 2003.
Burda B., Dolański D., Dzwonkowski T., Zielona Góra do 1945 roku. Źródła i literatura, Zielona Góra 1994.
Clauss E., Buch der Stadt Grunberg in Schlesien: Obst- und Rebenstadt des Deutschen Ostens, Frankfurt am Main 1957.
Czyżniewski T., Zielona Góra przełomu wieków XIX/XX, Łódź 2010.
Dzwonkowski T., Zielona Góra w latach 1914-1945 [w:] Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta w XIX i XX wieku, pod red. W. Strzyżewskiego, Zielona Góra 2012.
Finke A., Grunberg in Schlesien als Siedlung, Grunberg 1924.
Gazeta Wieku. Wiek XX w Zielonej Górze i okolicach, Zielona Góra 2000, 2008.
Historia Zielonej Góry. Dzieje miasta w XIX i XX wieku, t. II, pod red. W. Strzyżewskiego, Zielona Góra 2012.
Kirmiel A., Żydzi w Zielonej Górze, [w:] Lubuskie Materiały Konserwatorskie, t. 9, Zielona Góra 2012, s. 140-141.
Kotlarek D., Zielona Góra w niemieckim piśmiennictwie do 1945 roku (w ujęciu historycz-no-bibliograficznym), „Zielonogórskie Studia Bibliotekoznawcze”, z. 3, 2008.
Majchrzak M., Wilhelm Levysohn (1815-1871). Prawnik, wydawca i parlamentarzysta, [w:] Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku, pod red. H. Szczegóły, Zielona Góra, 1996, s. 120.
Nodzyński T., Dzieje polityczno-ustrojowe miasta w latach 1806-1914, [w:] Historia Zielonej Góry..., s. 20.
Schmidt H., Geschichte der Stadt Grunberg, Grunberg 1922.
Stadt und Landkreis Grunberg in Schlesien, Heusenstamm 1971.
Stein E., Das Buch der Stadt Grunberg in Schlesien, Berlin - Friedenau 1928.
Stein E., Monographien Deutschen Staadte, t. XXIX Grunberg in Schlesien, Berlin 1928.
Taraszczuk I., Lob der Freiheit: Zum Leben und Schaffen des Grunberger Verlegers Wilhelm Levysohn, „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego” 2023.
Tuschke O., Fuhrer durch Grunberg und Umgebungmit Stadtplan, Grunberg 1901.
Strony internetowe
Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków http://www.lwkz.pl/
Łącznik Zielonogórski https://www.lzg24.pl
Portal uniwersytecki wZielonej.pl http://www.wzielonej.pl
Zabytek.pl https://zabytek.pl/
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Rocznik Historii Prasy Polskiej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
