Rytualizacja przekazu o Polsce Ludowej w kontekście jej święta. Przykład „Słowa Ludu”
Słowa kluczowe:
historia, polityka, propaganda, prasa, KielceAbstrakt
„Słowo Ludu”, kielecki organ prasowy PZPR, miał do spełnienia cele, które przyświecały całemu ówczesnemu dziennikarstwu. Nie tylko dostarczania informacji, ale także mobilizowania mas do pracy na rzecz „nowego ładu”. Istotny element tej ofensywy stanowił okolicznościowy przekaz z okazji rocznic Polski Ludowej. Nabrał on cech rytuału, powtarzalnych schematów, na które składały się sprawozdania z uroczystości państwowych i regionalnych, rocznicowe przemówienia władz centralnych i lokalnych, odznaczenia, jako element wyróżnienia za postawę wobec Polski Ludowej, relacje z dokonywanych inwestycji jako namacalny dowód progresu. Ważną funkcję ideową speł-niały również okolicznościowe publikacje. Przygotowane na potrzeby rocznicowe materiały zyskały schematyczny charakter, który w newralgicznych aspektach przekazu o Polsce Ludowej przybrał powtarzalny charakter. Składały się na nie następujące zagadnienia: „Geneza Polski Ludowej”; „Trudne początki i wielkie osiągnięcia” — zderzenie „wczoraj” z „dziś” oraz „Sylwetki ludzi pracy, przez pryzmat własnych przeżyć, szczęśliwych życiorysów”. Przekazy służyły władzy, obrazując lata powojenne w samych superlatywach, niczym niezachwianego stałego wzrostu, awansu i rozwoju.
Bibliografia
Adamczyk M., Cztery epoki prasy Kielecczyzny 1811–1956, Kraków 1991.
Adamczyk M., Szkic historyczny mutacji kieleckiego „Słowa Ludu”, „Studia Kieleckie” 1983, nr 3.
Artymowski S., Ordery i odznaczenia polskie jako źródło informacji historycznych, „Niepodległość i Pamięć” 2011.
Chinc M., Kułak — synonim zła. Polityka „klasowania wsi” w prasie pomorskiej w okresie kolektywizacji, „Acta Cassubiana” 2011, nr 13.
Chudzik W., Wpływ Centralnego Okręgu Przemysłowego na środowisko wiejskie (1937–1939), „Rocznik Lubelski” 2015.
Dulewicz J., Kielce w PRL — obraz miasta w świetle pamiętników mieszkańców, „Studia Muzealno-Historyczne” 2014, t. 6.
Góra W., Badania nad dziejami PRL w Zakładzie Historii Partii, „Kwartalnik Historyczny” 1964, nr 2.
Habelski R., Polityczna historia mediów w Polsce w XX wieku, Warszawa 2009.
Hołda R., Miasto starych ludzi. Nowa Huta i jej mieszkańcy, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2010, t. 10; https://sjp.pwn.pl/slowniki/rytualizacja.html.
J. M., Gatunki dziennikarskie, [w:] Encyklopedia wiedzy o prasie, red. J. Maślanka, Wrocław 1976.
Idzikowska-Czubaj A., „Szczęśliwe pokolenie Polski Ludowej”, czyli o komunistycznym micie młodości, [w:] To idzie młodość! Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu, red. D. Magier, Lublin 2016.
Iskrzycki A., Krzykała S., Miejska Rada Narodowa w Lublinie — organ władzy ludu pracującego (1944–1959), „Rocznik Lubelski” 1959, nr 2.
Jakubczak F., Wykaz konkursów na pamiętniki w Polsce w latach 1961–1966, [w:] Komitet Badań nad Kulturą Współczesną PAN. Zespół Badań nad Pamiętnikarstwem Współczesnym. Konkursy na pamiętniki w Polsce 1921–1966. Zestawienie wstępne F. Jakubczak, wstęp J. Chałasiński, Warszawa 1966.
Kaliński J., Gospodarka Polski w latach 1944–1989. Przemiany strukturalne, Warszawa 1995.
Kamińska-Szmaj I., Rytualne hasła polityczne w czasach PRL (niech żyje/ żyją/), [w:] Silva rerum. Rzecz o współczesnej i dawnej polszczyźnie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Ożogowi, red. A. Myszka, E. Oronowicz-Kida, R. Słabczyński, Rzeszów 2021.
Kamiński Ł, Wieś wobec kryzysów społeczno-politycznych PRL w latach 1956–1980, [w:] Wieś w Polsce Ludowej, Kielce 2005.
Karp H., Dziennikarz w systemie mediów totalitarnych polski ludowej „Media — Kultura — Społeczeństwo” 2014–2015, nr 9–10.
Kępa J., Między misją a rzemiosłem, Kieleckie środowisko dziennikarskie w latach 1945–1989, Kielce 1999.
Krężołek E., „Na peryferiach…” Rola prasy w październiku 1956 roku (na przykładzie województwa kieleckiego), „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” t. XII, 2014.
Miernik G., „Wiejskość” i „Miejskość” w kulturze życia codziennego Kielczan po II wojnie światowej, [w:] Kultura wysoka, kultura popularna, kultura codzienności w Polsce 1944–1989, Kielce 2010.
Osęka P., Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.
Ożóg K., Rytualizacja w języku władzy komunistycznej PRL, „Oblicza Komunikacji” 2014, nr 7.
Polniak Ł., Patriotyzm wojskowy w PRL w latach 1956–1970, Warszawa 2011.
Sadowska J., Sercem i myślą związani z Partią. Związek Młodzieży Socjalistycznej (1957–1976). Polityczne aspekty działalności, Warszawa 2010.
Siuda M.M., Prasa województwa kieleckiego w latach 1944–1989, Kielce 2012.
Szarota T., Opublikowane pamiętniki, wspomnienia i relacje do dziejów PRL, „Polska Ludowa. Materiały i Studia” 1964.
Talarek A., Propagandowe wykorzystanie świąt i rocznic w okresie stalinowskim (1945–1956) na przykładzie regionu dolnośląskiego i częstochowskiego, „Studia nad Historią, Kulturą i Polityką” 2020, nr 14.
Zaremba M., Propaganda sukcesu. Dekada Gierka, [w:] Propaganda sukcesu, Gdańsk 2004.
Zieliński J., Kielce w Polsce Ludowej, Warszawa 1978.
Żyromski M., Rocznice i uroczystości jako element procesu legitymizacji władzy w systemach autorytarnych i totalitarnych, [w:] Wielkie rocznice w dyskursie publicznym i pamięci społecznej, praca zbiorowa, red. M. Kosman, Poznań 2011.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Rocznik Historii Prasy Polskiej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
