The Kalisz Courier (1946–1950): An attempt to rebuild the local press in the post-1945 realities

Authors

Keywords:

Kalisz, Polish press in the post-1945 period, local press and journalism

Abstract

The regional and local press remained an important segment of the press market in interwar Poland, although it was badly hit by the economic crisis of the early 1930s and its numbers and status were steadily undercut by the process of amalgamation with large newspapers. The German occupation put an end to the local press, and the Polish society had to go without it. There were German publications (usually official), but they served the needs of the local German administration and thus belong to a different category. The departure of German troops in 1945 opened the opportunity for the restoration of the pre‑war media landscape, but it soon became clear that it was impossible due to the systemic changes introduced by the new regime. The communists (Polish Workers' Party) who seized power and consolidated it over the next few years were wedded to a highly regulated, centralized model of the information sphere (following the Soviet example). However, against all political headwinds and the handicap of being a second- tier city, in 1946 Kalisz managed to launch a local newspaper, under a title with a local pedigree. This article chronicles the rise and fall of The Kalisz Courier, a locally published mutation of the Głos Wielkopolski from Poznań, and gathers a wide range of information about the journalistic community that revived the paper and kept it going, drawing on the best pre‑war traditions. The article also tries to throw some light on the political circumstances, arguments and calculations both behind the decision to start the newspaper and, in 1950, to shut it down.

References

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Poznaniu (APP), Wojewódzki Urząd Informacji i Propagandy w Poznaniu. Sprawy — karty personalne zatrudnionych w oddziale powiatowym w Kaliszu. Sygn. 30.

Źródła drukowane

„Kurier Kaliski” 1946–1959.

Bibliografia prasy kaliskiej 1805–2005, oprac. E. Andrysiak i B. Celer, Kalisz 2005.

Kościelniak W., Wielka rocznica Kalisza, „Kurier Kaliski” 1947, nr 245, s. 4.

Słownik biograficzny Wielkopolski południowo‑wschodniej (ziemi kaliskiej), t. 2, Kalisz 2003; t. 4, Kalisz 2023.

Opracowania

Andrysiak E., Pietrzycki Józef (1894–1972) dziennikarz, redaktor, wydawca, właściciel drukarni, działacz społeczny, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej (ziemi kaliskiej), t. 4, Kalisz 2023, s. 439–440.

Andrysiak E., Celer B., Walczak K., Władysław Kościelniak (1916–2015). Artysta, popularyzator historii Kalisza, Kalisz 2023.

Bogusławska J., „Tydzień Piotrkowski” (1873–1906) jako źródło do dziejów książki pol- skiej, „Roczniki Biblioteczne”, R. 22, 1977, z. 1–2, s. 247–288.

Ceglarska D., Założyciele i redaktorzy naczelni dzienników „Czytelnikowskich”, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1991, t. 30, nr 1.

Celer B., Drukarnie Kalisza w latach 1945–2000, Kalisz 2015.

Celer B., Eligiusz Kor‑Walczak (1913–2000). Autor baśni i legend kaliskich, Kalisz 2013.

Kallas M., „Dziennik Departamentowy Krakowski” (1812–1815) na tle wydawnictw urzę- dowych z czasów Księstwa Warszawskiego, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, t. 11, z. 3, s. 317–318.

Kondek S.A., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948–1955, Warszawa 1999.

Krawczyk A., Ministerstwo Informacji i Propagandy 1944–1947, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1986, t. 25, z. 2, s. 65–84.

Krawczyk A., Pierwsza próba indoktrynacji. Działalność Ministerstwa Informacji i Propagandy w latach 1944–1947, Warszawa 1994.

Pietrzak J., Wyzwolenie Kalisza spod cesarsko‑niemieckiej okupacji w 1918 r., Kalisz 2024.

Urbanowska A., Korcala Józef (1908–1993) miłośnik i znawca literatury antycznej, nauczyciel szkół kaliskich, działacz społeczno‑kulturalny, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej (ziemi kaliskiej), t. 2, Kalisz 2003, s. 110–111.

Walczak K., Czasopisma kaliskie XIX i początków XX wieku. Studium bibliologiczne, Kalisz 2005.

Walczak K., „Kronika Miasta Kalisz” (1805) i „Pismo Tygodniowe Kaliskie” (1805).

Przyczynek do dziejów czasopiśmiennictwa kaliskiego, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2004, z. 2, s. 5–17, il.

Walczak K., Książka i prasa kaliska w dniach powstania listopadowego, „Rocznik Kaliski” 1982, t. 15, s. 123–127.

Walczak K., Andrysiak E., Obała E., Józef Radwan (1858–1936) prawnik, wydawca i działacz społeczny, Kalisz 2014.

Wiszka E., Prasa emigracji ukraińskiej w Polsce 1920–1939, Toruń 2001.

Wiszka E., Prasa obozowa żołnierzy Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej internowanych w Kaliszu i Szczypiornie w latach 1920–1924, „Rocznik Kaliski” 1996/1997, t. 26, s. 153–168.

Published

2025-08-18

How to Cite

Walczak, K. (2025). The Kalisz Courier (1946–1950): An attempt to rebuild the local press in the post-1945 realities . Yearbook of the History of Polish Press, 28(2), 169–196. Retrieved from https://rhpp.uken.krakow.pl/article/view/11374

Issue

Section

Materials and miscellanea