„Bitwa pod Parkanami”. Prasowe kontrowersje „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” wokół dziedzictwa parafii Mariackiej w Krakowie
Keywords:
Polish press in the 20th century, conservation versus renovation, press debates, local heritage protection, historical allusion, Kraków Old TownAbstract
Press considerations of Krakow's material heritage, particularly the change in the architecture of St. Mary's Square in Krakow, related to the reconstruction of the vicarage, are becoming an interesting subject of analysis. This is indicated by serious social discussions and even controversies in the 1930s. Press materials show concern for the social character of local heritage and prove that, on the surface, only heritage and the media as two areas of study are distant from each other. However, the social resonance of any architectural change in the heart of Krakow seems to be locally momentous enough to be worthy of debate. The research purpose of this article is to present the press campaign conducted by the „Illustrated Daily Courier” regarding St. Mary's Vicarage. Press texts published in the pages of the daily from July to December 1934 were analyzed. To show the press contra, issues of the „Sunday Bell” and „Voice of the Nation” from the same period were also analyzed. The detailed research included: qualitative analysis of archival materials in the archives of St. Mary's Basilica, quantitative assessment of the occurrence of press texts in individual titles, and content analysis of the messages.
References
Źródła archiwalne
Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie, Do Prezydium Zarządu król. stoł. miasta Krakowa na ręce Jaśnie Wielmożnego Pana Prezydenta Dr. M. Kaplickiego w Krakowie, vol. CCXVII fasc. 3.
Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie, Ogłoszenie (XIII.), vol. CCXVII fasc. 3.
Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie, Pismo do Wojewody, Kraków, 1.12.1934, vol. CCXVII fasc. 3.
Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie, Zarząd Miejski w stoł. król. mieście Krakowie, Nr. Bud. Praw. 106/1935/F., 30.07.1935, vol. CCXVII fasc. 3.
Archiwum Bazyliki Mariackiej w Krakowie, Zarząd stoł. król. Miasta Krakowa, Nr. Ba. Insp. 278/34 E, Ogrodzenia i rusztowania „Wikarówka” plac Mariacki, Kraków, 30.06.1943, vol. CCXVII fasc. 3.
Źródła prasowe
Bardel F., Dwa dokumenty do sprawy „Wikarówki”, „IKC” 1934, nr 263, s. 7.
Bardel F., Wikarówka budowana bez konsensu i przez żydowską spółkę budowlaną, „IKC” 1934, nr 260, s. 7.
Budującym w ukryciu czynszówkę ze sklepami, „IKC” 1934, nr 268, s. 7.
Cała Polska czeka na odsłonięcie świątyni Mariackiej!, „IKC” 1934, nr 271, s. 9.
Co ma zwyciężyć: upór kilku osób, czy wola szerokich sfer katolickiego społeczeństwa?, „IKC” 1934, nr 256, s. 6.
Co zwycięży: troska o piękno zabytków Krakowa czy wpływy osobiste i interes materialny?, „IKC” 1934, nr 261, s. 7-8.
Czuj P., Krzykactwo „Kuriera”, „GN” 1934, nr 252, s. 6.
Duchowieństwo Krakowskie potępia metodę walki I.K.C w sprawie o „Wikarówkę” Mariacką, „DN” 1934, nr 50, s. 822.
Dąbrowski M., Nie zasłaniać piękna i majestatu gotyckiej świątyni Mariackiej, „IKC” 1934, nr 240, s. 6.
Dookoła sprawy krakowskiej „Wikarówki”. Rozmowa z ks. archiprezbiterem mariackim, infułatem dr. J. Kulinowskim, „IKC” 1934, nr 236, s. 9.
Dziura w parkanie, „IKC” 1934, nr 263, s. 5.
Fachowa opinia zdecydowanie potępia upór „stawimurków”, „IKC” 1934, nr 257, s. 5.
Głos z Warszawy o niebudowanie „Wikarówki”. Odbudowa sprzeciwia się malowniczości architektonicznej, „IKC” 1934, nr 323, s. 6.
Jednolity front katolickiej opinii naukowej i społecznej przeciw budowie „nowej Wikarówki”, „IKC” 1934, nr 254, s. 6.
Jeszcze w sprawie wikarówki Mariackiej. Oświadczenia grona architektów i artystów w sprawie budowy „Wikarówki”, „DN” 1934, nr 40, s. 648.
Klein F., Szał burzenia w Krakowie, „GN” 1934, nr 232, s. 5-6.
Komisja ministerialna bada plan zasłonięcia kamienicą czynszową świątyni Mariackiej w Krakowie, „IKC” 1934, nr 248, s. 9.
L. T., Kraków osądził: Wikarówka musi być usuniętą! Dyskusja, która zaważy na wyglądzie Krakowa, „IKC” 1934, nr 251, s. 5-6.
Łobuzerska krzykliwość, „GN” 1934, nr 243, s. 5.
Nowakowski Z., List z Krakowa. Bitwa pod Parkanami, „Wiadomości Literackie” 1934, nr 38, s. 3.
Odsłonić prezbiterium świątyni Mariackiej i wstrzymać dalsze roboty! Zgodne wołanie opinii całej Polski, „IKC” 1934, nr 244, s. 6.
Opinia publiczna występuje coraz ostrzej przeciw budowie nowej Wikarówki, „IKC” 1934, nr 264, s. 6.
P. Szyszko-Bohusz i kilkunastu architektów — wśród nich żydzi, przeciwko Wikarówce, „GN” 1934, nr 229, s. 6.
Pierwsze dyskusje Rady Artystycznej nad „Wikarówką”, „IKC” 1934, nr 292, s. 8.
Posiew anarchii i bolszewizmu. Na marginesie kampanii przeciw „Wikarówce”, „GN” 1934, nr 257, s. 5.
Przebudowa Wikarówki rozpoczęta, „IKC” 1934, nr 183, s. 13.
Sensacyjne kulisy akcji przeciw odbudowie Wikarówki. „Metody” zdobywania podpisów pod odezwy protestacyjne, „GN” 1934, nr 254, s. 6.
Seweryn T., Szary człowiek decyduje!, „IKC” 1934, nr 288, s. 6.
Sprawa Wikarówki przy kościele Mariackim, „DN” 1934, nr 37, s. 698.
X. M. J., Jeszcze w sprawie Wikarówki Mariackiej, „GN” 1934, nr 238, s. 6.
Znamienne wystąpienie za odsłonięciem prezbiterium kościoła Mariackiego, „IKC” 1934, nr 250, s. 7.
Z Krakowa, „DN” 1934, nr 39, s. 631.
Z Krakowa, „DN” 1934, nr 45, s. 6.
„I.K.C” w matni, „GN” 1934, nr 258, s. 6.
„I.K.C.” zełgał ...”, „GN” 1934, nr 279, s. 5.
„Kurier Warszawski” piętnuje brutalną nagonkę „I.K.C”, „GN” 1934, nr 253, s. 5.
Opracowania
Analiza wydźwięku w korpusomacie, https://korpusomat.pl/blog/posts/sentiment.html [dostęp: 04.11.2023].
Babik W., Słowa kluczowe, Kraków 2010.
Bańdo A., Nie tylko krew na pierwszej stronie: problematyka kulturalna na łamach „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” w latach 1918-1939, Kraków 2006.
Borowiec P., Jesteśmy głosem milionów. Dzieje krakowskiego wydawnictwa i koncernu prasowego Ilustrowany Kurier Codzienny (1910-1939), Kraków 2005.
Brzoza C., Polityczna prasa krakowska 1918-1939, Kraków 1990.
Dlaczego budowa wikarówki Mariackiej jest konieczną?, Kraków 1934.
Madera A., Brutalna kampania Ilustrowanego Kuriera Codziennego przeciwko Władysławowi Grabskiemu i wymianie walut w 1919 roku, „Zeszyty Prasoznawcze” 2020, t. 63, s. 69-82.
Przybytek P., Przybytek P., Ilustrowany Kuryer Codzienny wobec problemów Wielkiej Brytanii (1919-1921) w Irlandii, koloniach oraz dominiach i jej polityki względem Rosyjskiej Sowieckiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej i Polski, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2022, vol. 16, s. 180-208.
Purchla J., Dziedzictwo kulturowe, [w:] Kultura a rozwój, red. J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla, Warszawa 2013, s. 38-56.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Yearbook of the History of Polish Press
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
