Kurier Kaliski 1946-1950. Próba odbudowy prasy lokalnej w nowej rzeczywistości kraju
Słowa kluczowe:
Prasa lokalna, dziennikarstwo, Kurier Kaliski, KaliszAbstrakt
Prasa lokalna w okresie II Rzeczypospolitej stanowiła ważną część rynku prasowego w Polsce, nawet pomimo kryzysu lat 30. XX wieku i procesu przemiany licznych czasopism w lokalne mutacje wielkich gazet. Czas okupacji niemieckiej stał się kresem jej obecności w życiu społeczeństwa okupowanej Polski, nie sposób bowiem zaliczyć do tego gatunku druków niemieckie czasopisma (zwykle o charakterze urzędowym) wydawane na potrzeby lokalnej administracji okupanta. Opuszczenie terenu kraju przez wojska niemieckie stworzyło możliwość powrotu do przedwojennych zasad funkcjonowania prasy, okazało się to jednak niemożliwe ze względu na zmienione warunki działania państwa, w którym władzę przejęła i przez kolejne kilka lat umacniała Polska Partia Robotnicza, wprowadzająca w życie sowiecki model społecznego bytu. Nie ulega jednak wątpliwości, iż mimo pogarszających się warunków politycznych podejmowano próby organizacji prasy lokalnej, usiłując czerpać z międzywojennych tradycji. Artykuł niniejszy omawia przypadek powstania i upadku „Kuriera Kaliskiego”, istniejącego w latach 1946-1950 i stanowiącego najwcześniejszą w tym czasie próbę powrotu do tradycji kaliskiej prasy, jak również środowisko dziennikarskie, tworzące ten tytuł. Starano się także ukazać polityczne i społeczne tło decyzji o powstaniu pisma, a także przyczyny zakończenia jego istnienia.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Poznaniu (APP), Wojewódzki Urząd Informacji i Propagandy w Poznaniu. Sprawy — karty personalne zatrudnionych w oddziale powiatowym w Kaliszu. Sygn. 30.
Źródła drukowane
„Kurier Kaliski” 1946–1959.
Bibliografia prasy kaliskiej 1805–2005, oprac. E. Andrysiak i B. Celer, Kalisz 2005.
Kościelniak W., Wielka rocznica Kalisza, „Kurier Kaliski” 1947, nr 245, s. 4.
Słownik biograficzny Wielkopolski południowo‑wschodniej (ziemi kaliskiej), t. 2, Kalisz 2003; t. 4, Kalisz 2023.
Opracowania
Andrysiak E., Pietrzycki Józef (1894–1972) dziennikarz, redaktor, wydawca, właściciel drukarni, działacz społeczny, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej (ziemi kaliskiej), t. 4, Kalisz 2023, s. 439–440.
Andrysiak E., Celer B., Walczak K., Władysław Kościelniak (1916–2015). Artysta, popularyzator historii Kalisza, Kalisz 2023.
Bogusławska J., „Tydzień Piotrkowski” (1873–1906) jako źródło do dziejów książki pol- skiej, „Roczniki Biblioteczne”, R. 22, 1977, z. 1–2, s. 247–288.
Ceglarska D., Założyciele i redaktorzy naczelni dzienników „Czytelnikowskich”, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1991, t. 30, nr 1.
Celer B., Drukarnie Kalisza w latach 1945–2000, Kalisz 2015.
Celer B., Eligiusz Kor‑Walczak (1913–2000). Autor baśni i legend kaliskich, Kalisz 2013.
Kallas M., „Dziennik Departamentowy Krakowski” (1812–1815) na tle wydawnictw urzę- dowych z czasów Księstwa Warszawskiego, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, t. 11, z. 3, s. 317–318.
Kondek S.A., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948–1955, Warszawa 1999.
Krawczyk A., Ministerstwo Informacji i Propagandy 1944–1947, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1986, t. 25, z. 2, s. 65–84.
Krawczyk A., Pierwsza próba indoktrynacji. Działalność Ministerstwa Informacji i Propagandy w latach 1944–1947, Warszawa 1994.
Pietrzak J., Wyzwolenie Kalisza spod cesarsko‑niemieckiej okupacji w 1918 r., Kalisz 2024.
Urbanowska A., Korcala Józef (1908–1993) miłośnik i znawca literatury antycznej, nauczyciel szkół kaliskich, działacz społeczno‑kulturalny, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej (ziemi kaliskiej), t. 2, Kalisz 2003, s. 110–111.
Walczak K., Czasopisma kaliskie XIX i początków XX wieku. Studium bibliologiczne, Kalisz 2005.
Walczak K., „Kronika Miasta Kalisz” (1805) i „Pismo Tygodniowe Kaliskie” (1805).
Przyczynek do dziejów czasopiśmiennictwa kaliskiego, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2004, z. 2, s. 5–17, il.
Walczak K., Książka i prasa kaliska w dniach powstania listopadowego, „Rocznik Kaliski” 1982, t. 15, s. 123–127.
Walczak K., Andrysiak E., Obała E., Józef Radwan (1858–1936) prawnik, wydawca i działacz społeczny, Kalisz 2014.
Wiszka E., Prasa emigracji ukraińskiej w Polsce 1920–1939, Toruń 2001.
Wiszka E., Prasa obozowa żołnierzy Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej internowanych w Kaliszu i Szczypiornie w latach 1920–1924, „Rocznik Kaliski” 1996/1997, t. 26, s. 153–168.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Rocznik Historii Prasy Polskiej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
