Polskie czasopisma medioznawcze – historia i stan współczesny
Słowa kluczowe:
czasopisma naukowe, czasopisma fachowe, czasopisma medioznawcze, czasopisma prasoznawczeAbstrakt
W artykule przedstawiono rozwój polskich czasopism medioznawczych w okresie 1945–2024. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej zarysowano tradycje badawcze, czyli analizę publikacji wydanych przed okresem instytucjonalizacji, w drugiej omówiono okres 1945–1995, gdzie dokładniej przedstawiono sylwetki i specyfikę 18 czasopism (naukowych i fachowych) ukazujących się w tym okresie. W części trzeciej — okres 1996–2004, w którym przeanalizowano rozwój 10 czołowych periodyków tego okresu. W części czwartej skupiono się na analizie rynku w okresie 2005–2024. W wyniku obliczeń ustalono, że na początku tego okresu (2004) ukazywało się 8 naukowych pism medioznawczych, w kolejnych latach złożono 24 nowe, zawieszono zaś 16. W efekcie na końcu badanego okresu pozostało na rynku 16 pism ściśle medioznawczych. Ponadto zidentyfikowano 13 periody-ków należących formalnie do innych dyscyplin, lecz systematycznie publikujących treści medioznawcze oraz 13 ty-tułów z innych dyscyplin, które okazjonalnie drukują treści nt. mediów i komunikacji społecznej. Do badań wykorzystano metody bibliometryczne. Materiału empirycznego do trzech początkowych części artykułu (A, B, C) dostarczył Indeks Cytowań Historiografii Mediów Polskich (ICHMP), a jednostką pomiaru był artykuł (NA=415, NB=10105, NC=3712). Materiał badawczy do części czwartej (D) dostarczyły analizy danych z bazy Arianta oraz ministerialne listy czasopism punktowanych (2021, 2023, 2024). Analizowany zbiór ND liczył 115 ty-tułów polskich formalnie należących do dyscypliny nauki o komunikacji społecznej mediach (ponadto 4 uzupełnie-nia), a korpus tekstów, które wyselekcjonowano na bazie analizy zawartości, liczył 1051 artykułów.
Bibliografia
Chwastyk-Kowalczyk J., 50 lat Komisji Prasoznawczej PAN Oddział Kraków (19732022), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2023, nr 2, s. 5-20.
Dziki S., Z dziejów polskiego czasopiśmiennictwa prasoznawczego, „Zeszyty Prasoznawcze” 1988, nr 2, s. 5-16.
Encyklopedia wiedzy o prasie, pod red. J. Maślanki, Wrocław 1976.
Filas R., Początki badań prasoznawczych pod zaborami i w Polsce odrodzonej: tropy galicyjskie i krakowskie, „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne” 2019, t. 28, s. 17-28.
Golka B., Kształtowanie się wiedzy o prasie w Polsce XIX wieku, Warszawa 1969.
Jabłonowski M., Gackowski T., Tożsamość nauk o mediach. Obszary, postulaty, perspektywy, „Studia Medioznawcze” 2012, nr 2 (49), s. 15-24.
Kafel M., Prasoznawstwo: wstęp do problematyki, Warszawa 1966.
Kolasa W.M., Bibliografia publikacji o prasie za rok 1996, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 1999, z. 1, s. 101-150.
Kolasa W.M., Czasopisma prasoznawcze i prasoznawstwo w czasopismach (1989-2000), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2002, z. 1, s. 211-235.
Kolasa W.M., Historiografia prasy polskiej (do 1918 roku): naukometryczna analiza dyscypliny 1945-2009, Kraków 2013.
Kolasa W.M., Medioznawcze czasopisma branżowe, [w:] Leksykon terminów medialnych, t. 2, red. K. Wolny-Zmorzyński, Toruń 2024, s. 76.
Kolasa W.M., Retrospektywny indeks cytowań w humanistyce: koncepcja, metoda, zastosowania, „Przegląd Biblioteczny” 2011, nr 4, s. 466-486.
Kolasa W.M., Jarowiecki J., Polska bibliografia prasoznawcza 1996-2001, Kraków 2005.
Mielczarek T., Medioznawstwo polskie. Ludzie — instytucje — nauka, Kielce 2021.
Nowak P., Wybrane problemy efektywności polskich czasopism naukowych z dziedziny humanistyki, Poznań 2000.
Nowakowska K., Szkolnictwo wyższe w Polsce po 1990 roku, „Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne” 2011, nr 1, s. 183-197.
Więckowska H., Zarys czasopiśmiennictwa naukowego w Polsce, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej. Seria E, Zagadnienia Ogólne” 1966, z. 2, s. 87-110.
Wrona G., Polskie czasopisma naukowe w latach 1918-1939, Kraków 2005.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Rocznik Historii Prasy Polskiej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
