Zacieranie granic między przestrzenią publiczną a prywatną w obszarze działalności kobiet - analiza na przykładzie magazynu „Viva!” (1997-2001)
Słowa kluczowe:
prasa kobieca, prasa typu people, Viva!, role społeczne, przestrzeń publiczna, przestrzeń prywatnaAbstrakt
W artykule podjęto próbę przedstawienia społecznych konstruktów aktywności kobiet w magazynie „Viva!” w latach 1997-2001. Celem badań była próba omówienia zjawiska zacierania granic między przestrzenią publiczną i prywatną oraz powiązanych z nim kontekstów: przenikania ról rodzinnych i zawodowych do opozycyjnych przestrzeni oraz roli medium masowego w tym procesie. Aby zrealizować założenia posłużono się metodą analizy zawartości opartą na analizie dyskursu medialnego. Badanie ujawniło, że zacieranie granic między ww. przestrzeniami odbywa się poprzez prezentowanie sylwetek kobiet odczuwających skutki godzenia ról rodzinnych z zawodowymi poza klasycznymi ramami ich sprawowania (odpowiednio: sfery prywatnej i publicznej). Odwołując się do teorii medioznawczych, m.in. gatekeepingu i framingu, zidentyfikowano rolę decyzyjną „Vivy!” w ustanawianiu takiego porządku. Wnioskowano, że periodyk odzwierciedla tendencje natury społeczno-ekonomicznej kobiet, panujące w Polsce w pierwszych latach po transformacji ustrojowej. Scharakteryzowano także zacieranie granic przestrzeni przez pryzmat wojeryzmu medialnego. W jego w ramach dochodzi do upubliczniania prywatnych i intymnych aspektów życia kobiet, co uznano za działanie zamierzone, związane ze zjawiskiem ekshibicjonizmu medialnego. Liczne reprezentacje kobiet w rolach matek skłaniają do konkluzji, że wojeryzm należy badać w zestawieniu z sharentingiem, jako przejawem ekshibibjonizmu.
Bibliografia
Źródła
„Viva” 1997-2001
Opracowania
Balczyńska-Kosman A., Udział kobiet w mediach a problematyka stereotypów płci, „Przegląd Politologiczny” 2011, nr 2, s. 113-120, http://hdl.handle.net/10593/6165 [dostęp: 12.08.2024].
Białek-Szwed O., Voyeuryzm medialny w kontekście współczesnej prasy w Polsce, Toruń 2012.
Błasiak A., Sharenting — współczesną formą rodzicielskiej narracji, „Horyzonty Wychowania” 2018, nr 42, t. 17, s. 125-134, doi:10.17399/HW.2018.174209.
Brosch A., Sharenting — nowy wymiar rodzicielstwa?, [w:] Świat małego dziecka. Przestrzeń instytucji, cyberprzestrzeń i inne przestrzenie dzieciństwa, red. H. Krauze--Sikorska, M. Klichowski, Poznań 2017, s. 379-399.
Bulisz E., Realizacje konwencji gatunkowych w polskiej prasie typu people (na przykładzie dwutygodnika „Viva!”), „Acta Humana” 2015, nr 6, s. 67-85, doi:10.17951/ah.2015.6.67.
Dąbrowska A., Zacieranie granic między sferą prywatną i publiczną. Seksafera w „Samoobronie”, „Oblicza Komunikacji” 2009, t. 2, s. 41-47, https://wuwr.pl/okom/article/view/3155 [dostęp: 12.08.2024].
Dąbrowska-Cendrowska O., Zmieniająca się rzeczywistość polskiej prasy kobiecej (1989-2019), Kielce 2020,
Gajlewicz-Korab K., Konflikty celebrytów w polskiej prasie typu people jako przykład brutalizacji przekazu, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy” 2017, t. 9/20, s. 135-150, https://rbp.ujk.edu.pl/rocznik/view/357 [dostęp: 12.08.2024].
Gładys-Jakóbik J., Kobiety w przestrzeni publicznej, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace” 2012, nr 3, s. 55-72, https://cor.sgh.waw.pl/handle/20.500.12182/426 [dostęp: 12.08.2024].
Głażewska E., Asymetria w kulturowej ewaluacji płci — podstawowe dychotomie: natura/ kultura, sfera prywatna/sfera publiczna, reprodukcja/produkcja, [w:] Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II, red. A. Kuczyńska, E. K. Dzikowska, Wrocław 2004, s. 218-231.
Held D., Models of Democracy, Cambridge 1986.
Jachimowski M., Przestrzeń medialna a przestrzeń polityczna: krótkie wprowadzenie do problemu, [w:] Mediatyzacja kampanii politycznych, red. M. Kolczyński, M. Mazur, S. Michalczyk, Katowice 2009, s. 73-87.
Kijewska B., Kobieta w przekazie telewizyjnym, „Zeszyty Prasoznawcze” 2009, z. 3/4, s. 45-53, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=65977&dirids=1 [dostęp: 12.08.2024].
Kotlarska-Michalska A., Kobiety polskie w przestrzeni pozadomowej, „Studia Sociolo-gica” 2019, nr 11, vol. 1, s. 113-132, doi:10.24917/20816642.11.1.7.
Kotlarska-Michalska A., Społeczne role kobiet, „Edukacja Humanistyczna” 2011, nr 1 (24), s. 25-35, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Edukacja_Humanistyczna/ Edukacja_Humanistyczna-r2011-t-n1_(24)/Edukacja_Humanistyczna-r2011-t-n1_(24)--s25-35/Edukacja_Humanistyczna-r2011-t-n1_(24)-s25-35.pdf [dostęp: 12.08.2024].
Kuna-Broniowska A., Postawy wobec ról rodzaju w planie kwestionariuszowych badań międzykulturowych, „Kultura - Historia - Globalizacja” 2015, nr 18, s. 151-164, https:// k-h-g.pl/numery/numer-18-2015/postawy-wobec-rol-rodzaju/ [dostęp: 12.08.2024].
Malinowska E., Płeć kulturowa a przestrzeń społeczna, „Kultura i Społeczeństwo” 2008, nr 3, s. 79-90, doi:10.35757/KiS.2008.52.3.5.
Melosik Z., Modernizm, postmodernizm, feminizm. Teoretyczne konfrontacje, [w:] Teoretyczne perspektywy badań nad edukacją rodzajową, red. R. Chomczyńska-Rubacha, Łódź 2007.
Mill J. S., O wolności, Warszawa 1999.
Molek-Kozakowska K., O wizerunkowości sfery publicznej i jej analizie retorycznej, [w:] Retoryka wizerunku medialnego, red. A. Budzyńska-Daca, A. Kampka, K. Molek-Koza-kowska, Warszawa 2016, s. 5-21.
Ochman A., Medialna sfera publiczna według Jurgena Habermasa, „Studia Paradyskie” 2015, t. 25, s. 147-168, https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element. desklight-bc8b467d-e19f-4fb3-97ec-447544081381 [dostęp: 12.08.2024].
Ogonowska A., Voyeuryzm telewizyjny. Między antologią telewizyjną a rzeczywistością telewidza, Kraków 2006.
Parsons T., Bales R.F., Family, socialization and interaction process, New York 1955.
Rawls J., Liberalizm polityczny, Warszawa 1998.
Relacje praca-życie pozazawodowe. Droga do zrównoważonego rozwoju jednostki, red. R. Tomaszewska-Lipiec, Bydgoszcz 2014.
Roca-Sales M., López Garc^a G., Contemporary Portrayals of Women and Femininity. A Case Study of Lifestyle Blogs in the U.S., „Journal of Research in Gender Studies” 2017, nr 7 (2), s. 186-210, doi:10.22381/JRGS72201710.
Sałek W., Role społeczne kobiet w przestrzeni publicznej i prywatnej w prasie typu people na przykładzie magazynu „Viva!” w latach 1997-2001, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2023, nr 2 (15), s. 163-183, doi:10.15290/cnisk.2023.02.15.09.
Sławek-Czochra M., Kobiety w kulturze medialnej, „Roczniki Kulturoznawcze” 2016, t. VII, nr 3, s. 195-214, doi:10.18290/rkult.2016.7.3-11.
Solarska M., Kobiety w sferze publicznej/politycznej — wyzwania historiograficzne, [w:] Drogi kobiet do polityki (na przestrzeni XVIII-XXI wieku), red. T. Kulak, M. Dajnowicz, Wrocław 2016, s. 445-457.
Uram P., Reiter M., Graf O., Sharenting — kreowanie i ochrona wizerunku dzieci w social mediach, „Pedagogika Społeczna” 2020, nr 2 (76), s. 153-164, doi:10.35464/1642-672X. PS.2020.2.09.
Zatwarnicka-Madura B., Wizerunek kobiet w przekazach o charakterze informacyjnym, „Marketing i Zarządzanie” 2016, nr 4 (45), s. 413-421, doi:10.18276/miz.2016.45-37.
Żyrek E., Polski wymiar peopolizacji. Casus dwutygodnika VIVA!, „Zeszyty Prasoznawcze” 2017, t. 60, nr 3 (231), s. 612-632, doi:10.4467/22996362PZ.17.037.7334.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Rocznik Historii Prasy Polskiej

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.