„Radio na Wsi” (1935-1938) – ilustrowany kwartalnik rolniczo-radiowy Janusza Delinikajtisa

Autor

Słowa kluczowe:

czasopisma rolnicze, czasopisma radiowe, „Radio na Wsi”, radiofonizacja, wieś polska

Abstrakt

W Drugiej Rzeczypospolitej obok prasy – najpopularniejszego środka komunikowania – pojawiło się radio. W połowie 1937 r. na ok. 24 000 000 mieszkańców wsi liczba odbiorników radiowych wynosiła tylko ok. 250 000, pomimo obniżenia w 1934 r. dla tzw. drobnych rolników miesięcznych opłat abonamentowych z 3 do 1 zł. Istniała też możliwość zakupu radioodbiornika w systemie ratalnym. Na wsiach radio dostępne było m.in. w świetlicach, domach ludowych lub szkołach. Sporadycznie pojawiało się u prywatnych odbiorców. W swojej ofercie radio miało wiele audycji i pogadanek rolniczych.

W celu popularyzacji radia wśród społeczeństwa rozpoczęto edycję czasopism radiowych. W latach 1923–1939 ukazywało się ok. 50 tytułów z tego segmentu. Akcję popularyzatorską Polskie Radio prowadziło również w środowisku wiejskim. Celowi temu służyło m.in. rozpoczęcie w 1935 r. wydawania ilustrowanego kwartalnika „Radio na Wsi”.

 „Radio na Wsi” należy zaliczyć do czasopism zarówno rolniczych jak i radiowych. Artykuł jest analizą prasoznawczą tego tytułu. Łącznie ukazało się 11 numerów, które poddano analizie z autopsji. Wykorzystano metodę jakościową analizy zawartości prasy oraz metodę historyczno-krytyczną źródeł i opisowo-analityczną literatury przedmiotu.

W artykule skupiono się na genezie tego czasopisma, omówiono jego cechy formalne i wydawnicze, przedstawiono twórców, ale przede wszystkim przeanalizowano zawartość treściową. Przeprowadzone badania wykazały, że cele programowe jakie założyła sobie redakcja rozpoczynając edycję zostały zrealizowane. „Radio na Wsi” docierało przeważnie do zainteresowanych radiem rolników.

Bibliografia

Źródła

Burzyński S., Radio a życie, Warszawa [1925].

Mały rocznik statystyczny 1939, Warszawa 1939.

„Radio na Wsi” 1935-1938.

Opracowania

Adamicki F., Rozwój nauk ogrodniczych w Skierniewicach, „Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa” 2019, t. 27, s. 5-16.

Biernacki A., Mierzeński (Leliwa-Mierzeński) Stanisław Hiacynt, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 21, Wrocław [i in.] 1976, s. 20-21.

Cieślikowa A., Radio jako nowe medium w opiniach polskich autorytetów drugiej połowy lat 20 XX wieku. Na podstawie publikacji tygodnika „Radio” 1926-1929, [w:] Od modernizacji do mediosfery. Meandry transformacji w komunikowaniu. Prace ofiarowane dr. hab. Ryszardowi Filasowi, red. A. Cieślikowa, P. Płaneta, Kraków 2020, s. 407-428.

Dulska A.K., Dulski R., Halo, halo! Niepodległa w eterze. Radio i radiofonia w Polsce 1918-1989, Kraków 2021.

Dzendzel H., Polska Agencja Agrarna i Ogólno-Informacyjna (część I), „Rocznik Historii

Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1968, nr 1, s. 221-240.

Habielski R., Polskie czasopiśmiennictwo radiowe. Przegląd informacyjno-bibliograficzny, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1985-1986, nr 4, s. 49-60.

Hermanowski M., Radiofonia w Polsce. Zarys dziejów, Poznań 2018.

Jarnuszkiewicz M, Bibliografia radia i telewizji, Warszawa 1980.

Jarowiecki J., Prasa we Lwowie w latach 1918-1945, Warszawa 2022.

Kaszuba E., Generał Edward Rydz-Śrmigły przed mikrofonem Polskiego Radia (1935-1939).

Medialny wizerunek następcy Komendanta, „Res Historica” 2023, nr 56, s. 631-653. Kaszuba E., Państwowotwórcza rola Polskiego Radia w II Rzeczypospolitej w świetle pisma „Radio” / „Antena”. Wybrane zagadnienia, Kraków 2019.

Kaszuba E., Rocznice historyczne — symbole wspólnoty Drugiej Rzeczypospolitej w przekazie Polskiego Radia: 1926-1939, [w:] Kultura i społeczeństwo II Rzeczypospolitej, red. nauk. W. Mędrzecki, A. Zawiszewska, Warszawa 2012, s. 143-159.

Kmiecik Z., Przegląd periodyków fachowych w Królestwie Polskim (1864-1885), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1971, nr 1, s. 33-52. Kozioł M., Skuza Wojciech, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa Kraków 1997-1998, s. 529-531.

Krasińska I., „Gazetka Radiowa” (1937-1938) — ilustrowany tygodnik dla dzieci i młodzieży na tle czasopiśmiennictwa radiowego Drugiej Rzeczypospolitej, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2022, z. 4, s. 81-102.

Krasińska I., „Radio na Wsi” (1935-1938) — fachowy poradnik rolniczo-radiowy, „Zeszyty Wiejskie” 2024, t. 30, s. 159-176.

Kwiatkowski M.J., „Tu Polskie Radio Warszawa..”, Warszawa 1980.

Machałek M., Przemiany polskiej wsi w latach 1918-1989, „Klio” 2013, nr 3, s. 55-80. Magiera E., Przysposobienie spółdzielcze wiejskiej młodzieży pozaszkolnej w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939), „Wychowanie w Rodzinie” 2014, nr 2, s. 95-116.

Markiewiczowa H., Społeczna akcja likwidacji analfabetyzmu na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, „Studia Theologica Varsaviensia” 2007, nr 1, s. 209-222.

Matusiak M., Działalność J. Poniatowskiego na polu agronomii społecznej w latach 1934-1939, „Zeszyty Wiejskie” 2013, t. 18, s. 129-148.

Mieszczankowski M., Struktura agrarna Polski międzywojennej, Warszawa 1960.

MSZ a prasa emigracyjna. (Sprawa paryskiego tygodnika „Polonia Nowa” 1928-1929), oprac. A. Paczkowski, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1970, nr 2, s. 253-278.

Sioma M., Polityka Obozu Zjednoczenia Narodowego wobec wsi i chłopów w latach 1937-1939, „Res Historica” 2013, nr 35, s. 129-148.

Siuda M.M., „Radio na Wsi” (1935-1938). Zestawienie bibliograficzne, „iNFO TEZY” 2023, nr 2, s. 95-113.

Siuda M.M., „Radio na Wsi” (1935-1938). Zestawienie bibliograficzne. Suplement, „iNFO TEZY” 2024, nr 1, s. 231-233.

Turowska-Bar I., Polskie czasopisma o wsi i dla wsi od XVIII w. do r. 1960. Materiały bibliograficzno-katalogowe, Warszawa 1963.

Netografia

Baird Edward, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3873398.

Genealogia Polaków. Bzowski Włodzimierz 1881-1942, https://genealogia.okiem.pl/artykul/6753.

Miazek R., Audycje dla wsi w 90. Polskiego Radia — kontekst kulturowy i polityczny, https://rme.cbr.net.pl/index.php/archiwum-rme/347-lipiec-sierpien-nr-68/z-kart-historii/782-audycje-dla-wsi-w-90-polskiego-radia-kontekst-kulturowy-i-polityczny.

Stefan Biedrzycki, https://warszawa.fandom.com/wiki/Stefan_Biedrzycki.

Pobrania

Opublikowane

2024-12-06

Jak cytować

Krasińska, I. (2024). „Radio na Wsi” (1935-1938) – ilustrowany kwartalnik rolniczo-radiowy Janusza Delinikajtisa. Rocznik Historii Prasy Polskiej, 27(4), 41–64. Pobrano z https://rhpp.uken.krakow.pl/article/view/10841

Numer

Dział

Artykuły i rozprawy