Recepcja niemieckich wykopalisk archeologicznych w Olimpii pod kierunkiem Ernsta Curtiusa (1875-1881) na łamach XIX-wiecznej prasy polskiej pod zaborami
Abstrakt
W latach 1875-1881 obszar greckiej Olimpii był przedmiotem systematycznych prac archeologicznych prowadzonych przez niemieckich archeologów pod kierunkiem Ernsta Curtiusa. Uznaje się je powszechnie za wydarzenie przełomowe nie tylko w kontekście postępu w dziedzinie nauki, w tym archeologii, historii i historii sztuki starożytnej, lecz również za moment istotny w historii światowego sportu. Niniejszy artykuł prezentuje analizę sposobu, w jaki prasa polska pod zaborami percypowała niemieckie prace wykopaliskowe w Olimpii, weryfikując jednocześnie, w jakim stopniu świadomość znaczenia tych działań przenikała na ziemie polskie i wpływała na rzeczywistość społeczną. Artykuł skupia się ponadto na identyfikacji głównych aspektów podkreślanych w narracjach prasowych oraz próbie odpowiedzi czy mogły one wywrzeć wpływ na kształtowanie się rodzącego wówczas na ziemiach polskich ruchu sportowego.
Bibliografia
Źródła drukowane
Coubertin P. de, Memoires Olympiques, Lozanna 1932.
Kochanowski J., Elegiarum libri IV. eiusdem Foricoenia sive Epigrammatum libellus, Kraków 1584.
Wiernikowski J.N., Oda pithyjska Isza Pindara, S.l.; s.n. 1823.
Wiernikowski J.N., Niektóre celniejsze ody Pindara: z potrzebnemi do ich zrozumienia objaśnieniami, textem greckim i tłumaczeniem prozaicznem, Wilno 1824.
Źródła prasowe
„Bulletin du Comite International des Jeux Olympiques” 1894.
„Czas” 1880, 1882, 1889.
„Dziennik Polski” 1889.
„Dziennik Poznański” 1875-1876, 1878-1880, 1882, 1889.
„Gazeta Handlowa” 1876.
„Gazeta Lwowska” 1874, 1876, 1878-1880, 1886, 1889, 1896.
„Gazeta Narodowa” 1876, 1896.
„Gazeta Polska” 1874, 1876.
„Gazeta Świąteczna” 1891.
„Gazeta Warszawska” 1875.
„Gwiazdka Cieszyńska” 1876.
„Kłosy” 1876, 1878-1879.
„Kronika Rodzinna” 1876.
„Kurier Codzienny” 1874.
„Kurier Krakowski” 1876.
„Kurier Poranny” 1891.
„Kurier Warszawski” 1874, 1891.
„Przegląd Biblijograficzno-Archeologiczny” 1881.
„Przegląd Krytyczny” 1876.
„Przegląd Polski” 1887.
„Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych” 1876, 1880.
„Tydzień Literacki, Artystyczny Naukowy i Społeczny” 1876, 1878.
„Tygodnik Ilustrowany” 1885.
„Tygodnik Mód i Powieści” 1874/5, 1878.
„Tygodnik Powszechny” 1879, 1884-1885.
„Wiek” 1877, 1880.
Opracowania
Burns F., Robert Dovers Cotswold Olympick Games: the use of the term Olympick, „Olym-pic Review” 1985, nr 210, s. 230-236.
Downey G., A History of Antioch in Syria from Seleucus to the Arab Conquest, Princeton 1961.
Downey G., The Olympic Games of Antioch in the Fourth Century A.D., „Transactions and Proceedings of the American Philological Association” 1939, vol. 70, s. 428-438.
Fellman B., The History of Excavations at Olympia, ,,Olympic Review” 1973, nr 64-65, s. 109-118.
Fountoulis I., Mariolakos H., Mavroulis S., Ladas I., Flood periods during prehis-toric and historical times on the Kladeos River: ancient Olympia, [w:] Proceedings of 8th international hydrogeological congress of Greece, red. G. Migiros, G. Stamatis, G. Stournaras, 2008, s. 809-818.
Kern O., Curtius, Ernst, [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, red. O. Kern, t. 47, Lipsk 1903, s. 580-597.
Knopek J., Polacy w Grecji. Historia i współczesność, Bydgoszcz 1997.
Lennartz K., Kenntnisse und Vorstellungen von Olympia und den Olympischen Spielen in der Zeit von 393-1896, Schorndorf 1974.
Lennartz K., Olympia and history, „Olympic Review” 1973, nr 64-65, s. 272-321.
Lipoński W., Historia sportu na tle rozwoju kultury fizycznej, Warszawa 2012.
Miller S.G., Starożytni olimpijczycy, przeł. I. Żółtowska, Warszawa 2006.
Młodzikowski G., U źródeł nowożytnego olimpizmu — kongresy Sorbona 1892 i 1894, „Kultura Fizyczna” 1988, nr 7-8, s. 11-14.
Radford P., The Olympic Games in the long eighteenth century, „Journal for Eighteenth--Century Studies” 2012, vol. 35, z. 2, s. 161-184.
Redmond G., Toward Modern Revival of the Olympic Games: The Various „Pseudo--Olympics” of the 19th-Century, [w:] The Olympic Games in Transition, red. J.O. Se-grave, D. Chu, Champaign 1988.
Remijsen S., The Introduction of Antiochene Olympics: A Proposal for a New Date, „Greek, Roman, and Byzantine Studies” 2010, vol. 50, s. 411-436.
Remijsen S., The So-Called “Crown-Games”: Terminology and Historical Context of the Ancient Categories for Agones, „Zeitschrift fur Papyrologie und Epigraphik” 2011, vol. 177, s. 97-109.
Rozmiarek M., Pseudo-Olympics in the Grand Duchy of Posen: The Forgotten Sports Heritage of Greater Poland, „The International Journal of the History of Sport” 2020, vol. 37, z. 15, s. 1517-1530.
Segrave J., The Olympic Games 393 AD - 1896 AD: the genealogy of an idea in literature, music, and dance, „Olympika: The International Journal of Olympic Studies” 2004, vol. 13, s. 53-74.
Słapek D., Sport i widowiska w świecie antycznym, Kraków - Warszawa 2010.
Słapek D., Terra incognita? Sport antyczny w historiografii polskiej (początki), „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna” 2018, t. 17, nr 2, s. 11-56.
Vandenberg P., Śladami przeszłości. Największe odkrycia archeologów, przeł. J. Sidorek, Warszawa 2003.
Weiler I., Theodosius I. und die Olympischen Spiele, „Nikephoros” 2004, R. 17, s. 53-75.
Włodarczyk A., Koniec starożytnych igrzysk olimpijskich w świetle źródeł antycznych i bizantyjskich, [w:] Sport i turystyka w perspektywie nauk społecznych: tradycja i współczesność, red. M. Zowisło, J. Kosiewicz, Kraków 2019, s. 93-101.
Włodarczyk A., Za kulisami kongresu dla wznowienia igrzysk olimpijskich — początki instytucjonalizacji idei, [w:] Kultura fizyczna a instytucjonalizacja, red. Z. Dziubiński, M. Jasny, Warszawa 2020, s. 313-326.
Włodarczyk A., Potrzuski K., Igrzyska panhelleńskie (1859-1889) w świetle XIX--wiecznej prasy polskiej zaboru austriackiego i rosyjskiego, „Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe” 2022, t. 5, nr 4, s. 11-35.
Włodarczyk A., Rozmiarek M., Circus shows in nineteenth-century Poland as pseudo--Olympics, „Sport in History” 2022, vol. 43, nr 1, s. 1-27.
Włodarczyk A., Rozmiarek M., Giovanni Mario Crescimbeni i poetyckie agony w rzymskiej Akademii Arkadyjskiej, „Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe” 2018, t. 1, nr 2, s. 11-26.
Włodarczyk A., Rozmiarek M., The chronology and naming of seventeenth-century pseudo-Olympics in the British Isles, „Sport in History” 2021, vol. 41, nr 2, s. 159-180.
Włodarczyk A., Rozmiarek M., The Reception of Ancient Olympic Epinikia in Sixteenth-and Seventeenth-Century European Poetry, „European Review” 2023, vol. 31, z. 1, s. 2844.
Wroczyński R., Powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu, Wrocław 1979.
Żmuda-Pałka M., Siwek M., Ancient Physical Culture in Polish-Language Literature of the Enlightenment, „The International Journal of the History of Sport” 2021, vol. 38, z. 2-3, s. 203-226.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Rocznik Historii Prasy Polskiej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
