Otwieranie danych i jego wpływ na rozwój dziennikarstwa danych

Abstrakt

Artykuł ukazuje proces uwalniania i otwierania danych oraz jego wpływ na tworzenie nowych typów dziennikarstwa, jak w szczególności dziennikarstwo danych. Obecnie dzięki rozwojowi technologii informacyjno-komunikacyjnych istotnie zwiększa się podaż danych. Przez lata ideologie powiązane z działaniami „uwalniającymi” i „otwierającymi” dane zataczały coraz większe kręgi, znajdując w XXI wieku silne oparcie w regulacjach unijnych, następnie implementowanych przez kraje członkowskie. Artykuł analizuje zmiany w tym zakresie i ich uzasadnienie. Wskazuje na odchodzenie od silnych uprawnień własnościowych producenta danych na rzecz prawnego zobowiązania do udostępniania danych, których powstanie związane jest z zaangażowaniem środków publicznych. W stosunku do innych danych wypracowuje się systemy zachęcające do ich współdzielenia. Już nie chodzi tylko o dostęp do informacji publicznej i „zaspokojenie ciekawości”, ale coraz szersze możliwości ponownego wykorzystywania danych, w celach zarówno niekomercyj-nych, jak i komercyjnych, dodawanie do nich nowych funkcjonalności. Mimo to zdarzają się niejednokrotnie sytuacje, gdy podmioty zobowiązane do udostępniania informacji mylą zasady tego dostępu, co w konsekwencji prowadzi do utrudnień, w tym w stosunku do dziennikarzy. Dane publicznie dostępne o potwierdzonym pochodzeniu są istotne dla tworzenia różnorodnych materiałów prasowych, w szczególności gdy na tej samej bazie mogą być tworzone odmienne, własne historie. Dziennikarze w ramach nowych specjalizacji faktualnych, jak w szczególności data journalism, stawiają dane w centrum zainteresowania i wprowadzają do swojego warsztatu innowacyjne technologie obliczeniowe, łącząc unikalne umiejętności dla uatrakcyjnienia przekazu, w tym zwizualizowania efektów. Możliwe staje się wypracowywanie przez dziennikarzy mechanizmów, pozwalających odbiorcy na łatwe zweryfikowanie danych będących bazą dla stawianych tez i przekazywanych informacji. Przy coraz większej podaży danych punkt ciężkości wysiłków dziennikarskich przenosi się z pozyskiwania dostępu na efektywne przetwarzanie, wiarygodne tłumaczenie relacji danych, przekształcanie w interesującą i zapamiętywalną informację.