Obraz Kurta Schumachera w polskiej publicystyce powojennej 1946-1951
Słowa kluczowe:
Kurt Schumacher, niemiecki ruch oporu, obozy koncentracyjne, narodziny komunizmu w Polsce, manipulacje prasoweAbstrakt
Zarówno w niemieckiej historiografii, jak i w potocznej niemieckiej świadomości Kurt Schumacher uchodzi za jedną z najbardziej świetlanych postaci polityki Republiki Federalnej Niemiec. Człowiek, znany z tego, że nie dał się złamać sadystycznym oprawcom w obozach koncentracyjnych, był torturowany i szykanowany. Przetrzymywano go tam tylko dlatego, że konsekwentnie odmawiał formalnego wyparcia się antyhitlerowskich poglądów. W ostatnich tygodniach przed wyzwoleniem gestapo wpisało go na listę osób do likwidacji. Śmierci udało mu się uniknąć tylko dlatego, że skutecznie się ukrył. W komunistycznym dyskursie oskarżano go, że było rzekomo obozowym kapo, donosicielem, obozowym oprawcą. Pomawiano go o kolaborację z gestapo i SS. Po wojnie pozostał radykalnym wrogiem wszelkich totalitaryzmów. Komunizm postrzegał w tych samych kategoriach, co narodowy socjalizm i zwalczał go na każdym kroku, co przyczyniło się do ogromnej niechęci do jego osoby w bloku wschodnim. Uchodził za jednego z najbardziej zdecydowanych przeciwników powrotu dawnych elit hitlerowskich do życia społecznego i politycznego. Nic dziwnego, że był dla nich obiektem nienawiści i wszelkich ataków. W polskim komunistycznym dyskursie określano go jako nowego Adolfa Hitlera, spadkobiercę jego ideologicznych tęsknot. W celu ich realizacji miał otaczać się dawnymi aktywistami narodowosocjalistycznymi. Schumacher był zdeklaro-wanym zwolennikiem zjednoczenia całych Niemiec i powrotu Ziem Zachodnich w obręb takiego zjednoczonego państwa. Miał doskonałe powiązania z zachodnimi aliantami, których do tych zmian terytorialnych starał się prze-konać, co budziło w Polsce irytację, oburzenie i lęki. Schumacher był jednak radykalnym pacyfistą i sięganie po jakiekolwiek siłowe rozwiązania nie chodziło w jego wypadku w grę. Tymczasem w komunistycznym dyskursie kreowano go na wojennego podżegacza, świadomie mobilizującego społeczeństwo niemieckie do wojny z Polską. Zaraz po wojnie pamięć o zbrodniach niemieckich była w Polsce w oczywisty sposób silna i żywa. W komunis-tycznym dyskursie uczucia te świadomie instrumentalizowano i potęgowano dla własnych politycznych interesów.
Bibliografia
Albrecht W., Kurt Schumacher. Ein Leben fur den demokratischen Sozialismus, Bonn 1989.
Andrzejewski M., Socjaldemokrata Kurt Schumacher. Z Chełmna do Hannoveru, Gdańsk 1995.
Brammer U., Ein streitbarer Demokrat, Kurt Schumacher, „IFDT, Information fur die Truppe” 2002.
Fikus S., Radiofonia w III Rzeszy. Studium ideowego zniewolenia, Katowice 2018.
Fikus S., Trudny spadek dysydentów III Rzeszy w Republice Federalnej Niemiec, Warszawa 2013.
Fischer I., Kurt Schumacher und Erich Ollenhauer 1946 bis 1963, Bonn 2021.
Grzybowski K., Ustrój Polski współczesnej 1944-1948, Kraków 1948.
Heine F., Dr. Kurt Schumacher. Ein demokratischer Sozialist europaischer Pragung, Got-tingen 1969.
Hyss L., Kurt Schumacher. Deutscher und Europaer, Munster-Wolbeck 2002.
Kamińska-Szmaj I., Agresja językowa w życiu publicznym, Wrocław 2007.
Kirst W.-D., Kurt Schumacher als Redner. Eine rhetorische Analyse, GieBen 1981.
Kochnowski R., Spór o Niemcy. Problem niemiecki w myśli politycznej Konrada Adenaue-ra i Kurta Schumachera w latach 1945-1952, Katowice 1999.
Levis E., Kurt Schumacher. Personlichkeit undpolitisches Verhalten, Wiesbaden 1967.
Merseburger P., Der schwierige Deutsche Kurt Schumacher, Stuttgart 1995.
Miller S., Die Behandlung des Widerstandesgegen den Nationalsozialismus in der SPD nach 1945, [w:] Das Unrechtregime. Internationale Forschung uber den Nationalsozia-lismus, U. Buttner (hrsg.), Hamburg 1986.
Scholz G., Kurt Schumacher, Dusseldorf 1988.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Rocznik Historii Prasy Polskiej

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.